Velâyet hakkına sahip anne müşterek çocukların soyadını kendi soyadı ile değiştirebilir

T.C. YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ’ NİN 30.11.2023 TARİHLİ, 2023/7886 ESAS, 2023/5816 KARAR SAYILI İLAMI ÖZETLE;

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çekişmesiz yargı işlerinde de, kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesinin yetkili olduğunu, davaya bakmakta görevli ve yetkili olduğunu, davacı annenin davalı olarak nüfus müdürlüğünü gösterdiği, dava sonucunda verilecek kararın, küçüklerin babasının hukuki durumunu da etkileyeceğinden, babanın davaya dahil edilmesinde bir olumsuzluk görülmediği, idrak çağındaki çocukların mahkemedeki beyanında soyadlarının annelerinin soyadı ile değiştirilmesini açıkça istedikleri, bunun çocukların üstün yararına aykırı olmadığı sürece çocukların tercihine değer verilmesi gerektiği, Anayasa Mahkeme’sinin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararlarının bulunduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; velâyet hakkına sahip annenin çocukların soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin velâyet hakkı kapsamındaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olduğu, velâyet hakkı kapsamında çocukların soyadını belirleme hakkının da yer aldığı, evlilik birliği içinde doğan çocukların taşıdığı ailenin soyadını, evlilik birliğinin sona ermesi ile velâyet hakkına sahip annenin kendi soyadı ile değiştirilmesini engelleyici yasal bir düzenlemenin bulunmadığı; somut olayda söz konusu soyadı değişikliğinin tanık anlatımları, özellikle çocukların kendi beyanları, sosyal hizmet uzmanının beyanı göz önünde bulundurulduğunda çocukların üstün yararına aykırı bulunmadığı, çocukların annesi ile birlikte yaşadığı, çocukların velâyet sahibi annenin mevcut soyadını almasından olumsuz etkilenmeyeceği ve çocukların soyadı değişmekle kişisel durumlarının değişmeyeceği dikkate alındığında, davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu bu yönden davalı vekilinin istinaf talebinin reddine karar vermek gerektiği gerekçesi ile davalı erkek vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortak çocuğun velâyetinin annede olması nedeniyle yanında kaldığı annesinin soyadının kullanılmasının çocuğun üstün yararına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 10 uncu, 20 nci maddesi, 41 inci maddesi ile 90 ıncı maddesi, 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesi ile 371 inci maddesi, 11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol 5 inci maddesi, Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2015 ve 2013/3434 numaralı, 11.11.2015 tarih ve 2013/9880 numaralı, 20.07.2017 tarih ve 2014/1826 numaralı bireysel başvuru kararları, Anayasa Mahkemesi’nin 8.12.2011 tarihli ve 2010/119 esas, 2011/165 karar sayılı iptal kararı.

3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2.Temyizen …, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı erkek vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.